Bilim merkezleri, farklı yaş gruplarından ve farklı birikime sahip bireyleri bi- limle buluşturarak bilim ve teknolojiyi toplum için anlaşılır ve ulaşılır bir hale getirmeyi, bilim ve teknolojinin önemini toplum gözünde artırmayı amaçlayan, deneysel ve uygulamalı etkinlikler içeren, ziyaretçilerini denemeye ve keşfetmeye teşvik eden, kamu yararı gözeten, kâr amacı gütmeyen, kamu ya da özel sektör kaynakları ile finanse edilen merkezlerdir. Bilim merkezlerinde klasik müzecilik anlayışında olduğu gibi sessiz salonlarda camların arkasında sergilenen objelere dokunmanın yasak olduğu bir ortam değil yeni bir anlayış ile dokunmanın yasak olmadığı sergi ve etkileşimli ortamlar yer almaktadır.
Bilim merkezi bünyesindeki sergi alanları, bilime yönelik bir bakış açısı kazan- mamızı sağlar. Ziyaretçiler, bilim merkezlerindeki düzeneklerle bilimin, hayatla- rında ne kadar çok yer tuttuğunun farkına varırlar. Bilim merkezleri bu yönüyle bir eğitim kurumundan çok bir farkındalık yaratma, vizyon kazandırma ve ziya- retçilerin bu alana olan meraklarını keşfetmelerini sağlamak üzere kurgulanır. Bilim merkezleri, kişilerin tüm duyularına hitap eder; isteyene okuyarak, din- leyerek, uygulayarak ve dokunarak öğrenme fırsatı sunar. Bilim merkezlerinin amacı; tüm bilgileri tamamıyla vermek değil, kişilerin bilime karşı ilgilerini ar- tırmak ve dikkatlerini çekebilmektedir. Kısaca bu merkezler; duyular yoluyla sezgiyi harekete geçirir, yaratıcılığı kışkırtır ve bilime katkısının yanı sıra bu- lundukları coğrafyanın tarih ve kültürünü de sergiler. Çünkü bilimsel bilginin sunulması yaratıcılık ve sanatsal bir bakış açısı gerektirdiğinden burada bilim ve sanat iş birliği içindedir. Bilim merkezlerinin bir diğer özelliği ise gerek mimarileri gerekse kullanım alanları ile kentin uğrak noktası/ marka binaları arasında yer alır. Şehrin büyük etkinlikleri bilim merkezlerinde gerçekleşir, kente gelen yerli ve tabancı turistler ise bu merkezleri ziyaret etmeden şehirden ayrılmak istemez. Tüm özellikleri ile bilim merkezleri kentin bir turizm değeri olarak önemli bir yer tutmaktadır.
Bilim Merkezlerinin Sınıflandırılması
Bilim merkezleri; her yaştan farklı birikime sahip insanları bilimle buluşturmak, bu insanların bilgiyi kaynağından öğrenmelerini sağlamak ve bilime olan mera- kı tetiklemek üzere tasarlanmış deneysel ve uygulamalı merkezlerdir. Bilim Merkezleri İçeriklerine Göre Üç Grupta Sınıflandırılır; • Kapsamlı Bilim Merkezleri: Farklı alanlara yönelik birçok deney düzeneği içeren merkezlerdir. • Uzman Merkezler: Belirli bir konu alanına (astronomi, tıp, sanayi vb.) yö- nelik hizmet veren merkezlerdir. • Sınırlı Merkezler: Az sayıda deney düzeneği ile hazırlanan merkezlerdir.
Bilim Merkezlerinin Amaçları
Bilimsel farkındalık yaratır.
Bilimin günlük hayattaki kullanım alanlarını gösterir.
Gençlere bilimi sevdirir; onları bilim insanı ve kâşif olma yolunda cesaret- lendirir.
Çocuklar, toplum ve bilim insanları arasında bir ara yüz oluşturur.
Ülkenin bilim ve teknoloji alanındaki gelişimini ivmelendirir.